top of page

INTERVIEWS

Wat beweegt een kunstenaar? 

Wat is kunst voor kunstenaars?

Hoe zijn ze begonnen?

Welke tips willen ze meegeven?

Eelco.PNG

Eelco Sijtsma

Schrijver

Stel jezelf eens voor aan onze LARTA.nl lezers. Wie ben je?

Ik ben Eelco. Ik ben geboren in Friesland, maar kan niet schaatsen. Inmiddels woon ik al geruime tijd in Utrecht waar ik een appartementje deel met mijn lieftallige vriendin en creatieve partner.

Ik werk als chemisch analist in de voedselveiligheid en in mijn vrije tijd probeer ik zoveel mogelijk creatief te zijn. Zo schrijf ik met name korte verhalen en sinds enkele jaren ben ik actief binnen de fotografie.

Fotografie ging voor mij leven toen ik zo’n 8 jaar geleden een analoge camera kocht. Ik houd van de mechaniek, de precisie en de chemie die plaatsvindt wanneer de lichtstralen de lichtgevoelige film raken en elke keer weer iets unieks creëren. Het proces alleen al is kunst op zich. Sinds twee jaar ben ik echter wel overgestapt op digitale fotografie, omdat het meer ruimte biedt om te experimenteren. Ik werk zelf met Fujifilm, omdat hun camera’s het analoge gevoel goed weten te benaderen.

Zo’n pakweg 12 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven van korte verhalen. Eerst schrijf je wat je weet en kopieer je je idolen, maar uiteindelijk begin je steeds meer een eigen stijl te ontwikkelen waarna je je gedachten steeds concreter kunt verwoorden. Dat is waar je uiteindelijk naartoe werkt. Ik houd van korte verhalen, juist omdat mijn beschikbare tijd beperkt is. Maar tegelijkertijd beperk je je met korte verhalen – je hebt weinig ruimte om uit te wijden. Vandaar dat ik toch inmiddels begonnen ben met het schrijven van een boek. De eerste pagina’s staan en zijn geschreven op een schrijfmachine – een Olympia SM4 uit 1959. Dan kom ik meteen aan bij een belangrijke hobby van me: ik verzamel schrijfmachines.

typemachine_2.PNG
typemachine.PNG

Wat leuk. Dus je bent een echte typemachineverzamelaar. Wat vind je er zo bijzonder aan?

Ik heb er momenteel een stuk of 30. Voor schrijfmachines geldt hetzelfde als voor de analoge camera’s. De techniek is zo precies, vernuft en ze gaan niet snel stuk. Het is anders dan digitale techniek. Hetgeen je schrijft is meteen in de fysieke wereld gezet. Je hebt meteen je hardcopy.

Mensen vergeten dat decennialang de schrijfmachine het gezicht was van menig kantoor, huiskamer, apotheek – noem het maar op. De voorloper van de computer zoals we die nu kennen. Dat maakt het hebben van schrijfmachines zo bijzonder. Je hebt een belangrijk stukje geschiedenis in huis. Daarnaast, net als met pennen, schrijven ze allemaal anders. Zo kun je na verloop van tijd een favoriet kiezen waar je uiteindelijk toch echt je meesterwerk mee gaat schrijven.

Daarnaast geeft het mij enorm veel inspiratie om de verhalen achter de machines te horen van de eigenaars. De een komt uit een verlaten stationsgebouw dat door een man opgekocht is en omgebouwd is tot huis – de ander vertelt over hoe zijn vader de schrijfmachine vroeger gebruikte voor alle correspondentie en er zelf op heeft leren typen. Uiteindelijk is bijna iedereen blij dat ze niet bij het grofvuil eindigen en een eigenaar krijgen die de waarde ervan inschat – je merkt hoeveel levendige herinneringen het bij de mensen oproept.

"Mensen vergeten dat decennialang de schrijfmachine het gezicht was van menig kantoor, huiskamer, apotheek - noem het maar op. De voorloper van de computer zoals we die nu kennen. Dat maakt het hebben van schrijfmachines zo bijzonder. Je hebt een belangrijk stukje geschiedenis in huis."

Hartstikke leuk. En jij schrijft zelf ook op je typemachine? Wat geeft het je?

Klopt, ik schrijf altijd de concepten op mijn typemachine. Voor mijn werk maak ik veel gebruik van mijn computer en ik vind het een verademing om even los te koppelen van het scherm. Geen scherp licht, geen internet, alleen de toetsen en een vers inktlint dat op elk moment de letters in het papier hamert.

Ik ontkom er echter niet aan om – zodra ik voldoende heb – alles te combineren en het te digitaliseren. Dit maakt samenvoegen en het maken van aanpassingen gemakkelijker. Dus ik kan zeggen dat ik probeer het beste van beide werelden te combineren.

LARTA_foto_01.jpg

Hoe is jouw passie ontstaan?

Ik leerde zo rond mijn 20e een goede vriend van mij kennen, die actief was en is in de theaterwereld. Hij had wat blogjes van mij gelezen op Hyves en vroeg of ik een voordracht uit zijn werk wilde doen tijdens de boekpresentatie van zijn bundeldebuut. Hij biedt aan veel jonge kunstenaars een podium en zo heeft hij ook mij ondergedompeld in het wonderlijke wereldje van het schrijven. Daar ben ik hem erg dankbaar voor – hij wist eerder dan ikzelf dat ik schrijven leuk zou gaan vinden. Toen ik wat meer een stem kreeg en wist waar ik over wilde schrijven heb ik meegedaan aan WriteNow! In 2009 kreeg ik een eervolle vermelding en het jaar daarop won ik de voorronde van Friesland. Ik blonk niet bepaald uit van het zelfvertrouwen – zo erg dat ik zelfs niemand had uitgenodigd om de prijsuitreiking bij te wonen. Ik ging er niet vanuit ging dat ik zou gaan winnen. Uiteindelijk kwam ik in de finale. Door de mensen die ik daar leerde kennen, de workshops en de erkenning die ik kreeg werd het vlammetje aangewakkerd. Het ging allemaal wat meer leven. Erkenning is, hoewel je het uiteindelijk voor jezelf doet, toch fijn. Je kunt namelijk enorm kritisch op jezelf zijn. Ik worstelde vooral met de vraag: “Wanneer mag ik mijzelf nou schrijver noemen?” En voor wie schreef ik dan? Wat was mijn boodschap? Ironisch genoeg worstelde ik met name na WriteNow! met deze vragen waardoor ik gedurende lange tijd moeite had om het schrijven vorm te geven.

Ja, heb je wel eens last van een writers block?

Ja, mijn schrijven kent vele tussenpozen waarbij er geen letter op papier gezet is. Ik denk dat veel kunstenaars wel eens tegen een muurtje aanlopen. Voor wie en waarom doe je dit nou eigenlijk? Het lastig om met dergelijke massa inspiratie te hebben om te schrijven. Inspiratie is een ongrijpbaar iets. Daarnaast is kunst is niet kwantitatief uit te drukken, terwijl ik dit in mijn werk juist wel doe. Kunst kent geen scherpe scheidingslijnen en is voor iedereen weer anders. Dat is nou juist zo mooi.

                        

Een keerpunt kwam toen ik tijdens het laatste jaar van mijn studie een minor gevolgd heb in cultuurfilosofie en esthetica. Een fantastische beslissing. De minor sloot ik af met een “meesterproef”, een werk dat je naar geheel eigen wens in mocht vullen. Zolang er maar onderzoek aan vooraf ging.

Zo besloot ik om mijn writer’s block aan te pakken. Ik heb alle dagboeken van Van Gogh gelezen en heb hier uiteindelijk 3 hoofstukken over geschreven vanuit het perspectief van Van Gogh. Fantastisch natuurlijk om “verplicht” te kunnen schrijven. Het was verfrissend om eens even uit de grenzen van mijn eigen referentiekader te stappen. Ik leerde Van Gogh op een uiterst intieme manier kennen, wat schrijven over hem gemakkelijker maakte. Ik denk dat je vooral moet schrijven over hetgeen je weet: eerlijk zijn. Met schrijven kun je niet bluffen, de lezer merkt dat namelijk snel genoeg.

typewriter.jpg

Wat zou je schrijvers met writers block willen aanraden?

Ikzelf heb veel gehad aan het boek “Stephen King on Writing”. Hoewel ik geen liefhebber ben van zijn werk, ben ik wel degelijk fan van de manier waarop hij schrijft over… schrijven!  King geeft je niet per se tastbare tips of oefeningen voor het schrijven, maar hij spreekt je aan op een dieper niveau, je verantwoordelijkheid als schrijver. Schrijven kun je al. Je voelt dat je een schrijver bent. Dat weet je, dat voel je. Je moet alleen in beweging blijven en ook je eigen grenzen her- en erkennen. De belangrijkste les die ik heb geleerd is hetgeen wat ik net al noemde: schrijf over hetgeen dat dichtbij je staat, over wat je weet. De beste boeken worden naar mijn mening geschreven door schrijvers die dit hebben gedaan. Alleen op die manier kun je volgens mij de beleving zo compleet mogelijk vormgeven in woord waardoor de lezer zich kan laten meenemen in het universum dat je creëert.

Wat kunnen we van je verwachten de komende tijd Eelco?

Ik ben tijdens de Coronacrisis begonnen aan mijn eerste roman! Ik heb enkele ideeën en ben er op het moment nog niet over uit welke gaat werken, maar gaandeweg zal ik daar wel achter komen. Ik ga er vooral geen deadline aan hangen. Veel schrijven, dat is belangrijk.

Verder ben ik -na een pauze door de coronacrisis – weer verder gegaan met een fotodocumentaire over de schrijfmachine. Het thema is de schrijfmachine in de moderne tijd. Hoewel het apparaat in vergetelheid is geraakt, heb ik verscheidene mensen ontmoet die de machine op de een of andere manier geïntegreerd hebben in hun leven. Dit betreft onder andere verzamelaars, schrijvers, dichters, maar ook een gepensioneerde typemachinereparateur die een schrijfmachinemuseum op de bovenverdieping van een schuur heeft. Tegen de elementen van de natuur in probeert hij hier het uitsterven van dit stukje geschiedenis te voorkomen. Zodra dit project klaar is ben ik van plan de foto’s te laten bundelen. Wellicht combineer ik de foto’s met tekst, maar daar ben ik nog niet over uit.

DSCF2241.JPG

Wat zoek je op in literatuur? Welke auteurs vind je erg mooi?

Toen ik begon met de Nederlandse leeslijst op de middelbare school heb ik erg veel Grunberg gelezen. Zijn schrijfstijl sprak mij in die tijd aan. Grunberg kan prachtig beeldend schrijven. Gaandeweg ben ik echter uitgeweid naar W.F. Hermans, maar ook buitenlandse literatuur. Murakami heeft prachtige boeken geschreven en op het moment ben ik bezig met Johan Harstad. Buzz Aldrin, waar ben je gebleven? heb ik erg van genoten en ik ben nu bezig met het immense boek “Max, Mischa en het Tet-offensief”. Een van mijn favoriete boeken is De Vreemdeling, van Albert Camus.

"Mijn schrijven kent vele tussenpozen waarbij er geen letter op papier gezet is. Ik worstelde na WriteNow! met de vraag: hoe moet ik mijzelf nou beschouwen? Ik vind dat lastig. Ik denk dat veel kunstenaars daar veel moeite mee hebben: hoe zet je jezelf neer. Als 'schrijver'? ."

Wat zou je beginnende schrijvers mee willen geven?

Schrijf. Neem altijd een boekje en pen mee. Probeer te ontdekken waar je krachten liggen en blijf veel lezen zodat je kunt herkennen wat wel en niet werkt in een boek; zodat je kunt ontdekken wat je prikkelt. Verder helpt het mij bijvoorbeeld om soms even afstand te nemen van een werk waar ik langere tijd mee bezig ben geweest. Het even te vergeten. Het is verfrissend om het vervolgens na een poosje weer te ontdekken. Alsof je het stuk weer voor het eerst leest.

 

Schrijf oprecht, eerlijk en bovenal:  blijf lezen zodat je jezelf herinnert aan waarom je dit nou eigenlijk zo graag wilt. Als het goed is weet je diep van binnen dat je een schrijver bent en dat hoef je aan niemand te verantwoorden.

Meer interviews

_DSF3344.JPG

Bianca de Groot

2020_09_26_Sjaak_Foto's_Interview (1).pn

Sjaak Kroes

bottom of page